Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych obowiązujące w Zespole Szkół Łączności
ZASADY OGÓLNE
1. Dostosowania są odpowiednio skierowane do konkretnego ucznia i w zakresie, w którym wymaga tego uczeń. Dostosowania nie mogą prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego. Dotyczą form i metod pracy i tylko w szczególnych przypadkach mogą ograniczać zakres wiedzy i umiejętności do poziomu wymagań koniecznych lub podstawowych.
2. Podczas egzaminów zewnętrznych mają zastosowanie dostosowania zawarte w komunikacie Dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej na daną sesję.
3. Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dotyczą :
A. UCZNIÓW SŁABOWIDZĄCYCH:
U takich dzieci niepełnosprawność w zakresie widzenia oznacza osłabienie wzroku, które nawet przy użyciu szkieł korekcyjnych wpływa negatywnie na ich osiągnięcia szkolne.
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- wyznaczyć właściwe miejsce ucznia w sali/pracowni (miejsce zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność )
- udostępnić teksty (np. testów sprawdzających wiedzę) w wersji powiększonej
- podawać modele i przedmioty do obejrzenia z bliska
- wydłużyć czas na wykonanie określonych zadań (z uwagi na szybką męczliwość związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową)
- umożliwić korzystanie z audiobooków lektur szkolnych
- stosować uproszczone konstrukcje geometryczne z ograniczoną do koniecznych liczbą linii pomocniczych
- stosować kolory i powiększoną czcionkę
- często zadawać pytania- „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych.
B. UCZNIÓW SŁABOSŁYSZĄCYCH:
Uczeń słabosłyszący ma pozostałości słuchu wystarczające do skutecznego odbierania informacji językowych za pomocą słuchu, najczęściej przy użyciu aparatu słuchowego.
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce w pierwszej ławce w rzędzie od okna lub drzwi (w zależności, które ucho jest słabsze).
- zwracać się do ucznia będąc zwróconym twarzą w jego stronę
- mówić wyraźnie, ewentualnie nieco głośniej
- dbać o spokój i ciszę w klasie, eliminować zbędny hałas lub zakłócenia w miarę jak jest to możliwe
- upewnić się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie rozumiane przez ucznia niedosłyszącego
- zapewnić dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego słownictwa, wskazać jak to polecenie wykonuje jego kolega siedzący w ławce
- obserwować twarz ucznia aby upewnić się, że nadąża za tempem pracy pozostałych uczniów w klasie
- zaplanować tak organizację pracy, żeby uczeń niedosłyszący siedział w ławce ze zdolnym uczniem, zrównoważonym emocjonalnie, który chętnie dodatkowo będzie pomagał mu np. szybciej otworzy książkę, wskaże ćwiczenie, pozwoli przepisać notatkę z zeszytu itp.
- używać jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy (m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów, dat na lekcji historii itp.)
- przygotować plan pracy (agendy) na piśmie opisujący zagadnienia poruszane w wykładzie
- aktywizować ucznia do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy
- często zwracać się bezpośrednio od ucznia, zadawać pytania aby zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu
- zapewnić więcej czasu na przeczytanie całej książki/lektury
- stosować ćwiczenia w pisaniu ze słuchu tylko wyrazów lub zdań, wcześniej utrwalonych, w oparciu o znane uczniowi słownictwo
- przy ocenie prac pisemnych nie należy uwzględniać błędów wynikających z niedosłuchu, nie obniżać ogólnej oceny pracy
- przy ocenie osiągnięć ucznia z wadą słuchu należy też doceniać własną aktywność i wkład pracy ucznia.
C. UCZNIÓW Z ZESPOŁEM ASPERGERA
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- zminimalizować elementy rozpraszające
- wyznaczyć miejsce blisko nauczyciela
- zachowywać schemat pracy i stałości działań
- wcześniej informować o zmianach
- kierować polecenia indywidualnie do ucznia
- używać prostego i jednoznacznego języka
- wyjaśniać metafory i przenośnię, wyrazy bliskoznaczne, żarty lub dowcipy użyte podczas prowadzenia lekcji
- popierać informacje słowną gestami, mimiką
- uzupełnić rysunkiem, zdjęciem, filmem lub modelem przekazywane podczas lekcji treści abstrakcyjne
- wydłużyć czas przeznaczony na wykonywanie poszczególnych zadań i prac pisemnych
- dzielić trudniejsze lub dłuższe zadania na kilka części
- sprawdzać zrozumienie czytanego tekstu poprzez zadawanie dodatkowych pytań
- wykorzystywać wąską i fachową wiedzę ucznia podczas prowadzenia lekcji (jeśli jest to możliwe)
- na lekcjach wychowania fizycznego unikać aktywności ruchowej związanej z rywalizacją
- dbać o losowe przydzielanie do grup
- w sytuacji wzburzenia lub zdenerwowania umożliwić pobyt w spokojnym, cichym miejscu np. bibliotece, gabinecie pedagoga
- często przypominać o normach i zasadach funkcjonowania społecznego
D. UCZNIOWIE Z ZABURZENIAMI ZACHOWANIA I ZABURZENIAMI EMOCJONALNYMI
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- podawać krótkie komunikaty - upewniać się czy przekaz został usłyszany
- rozmawiać z uczniem tak, by przykuć jego uwagę - zwracać się po imieniu, patrzeć w oczy, używać prostych słów
- zlecić do wykonania tylko jedno zadanie w określonym czasie (ograniczyć dopływ bodźców zewnętrznych)
- trudne zadania należy dzielić na etapy
- konsekwentnie egzekwować ustalone zasady
- utrwalać pozytywne wzorce zachowania przez pochwałę
- skupiać uwagę na zaletach ucznia
E. UCZNIOWIE Z NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM LUB ZAGROŻENI NIEDOSTOSOWANIEM
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych:
• jasno określać obowiązujące normy i konsekwentne ich przestrzegać
• omawiać właściwe zachowanie w kontakcie indywidualnym
• zachęcać do korzystania z pomocy psychologicznej
• proponować różne prospołeczne działania
• dostrzegać i nagradzać pozytywne zachowania
• zachęcać do udziału w zajęciach socjoterapeutycznych
F. UCZNIOWIE ZE SPECJANYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ
Ogólne zasady postępowania z uczniem z dysleksją rozwojową:
- unikać głośnego odpytywania z czytania przy całej klasie
- kontrolować stopień zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń
- ze względu na wolne tempo czytania lub/i pisania zmniejszać ilość zadań (poleceń) do wykonania w przewidzianym dla całej klasy czasie lub wydłużać czas pracy ucznia
- sprawdzać wiedzę poprzez wypowiedz ustną (w określonych sytuacjach)
- często sprawdzać wiadomości z krótszych partii materiału
- precyzyjne formułować pytania
- zagwarantować wolne miejsce na rozwiązanie bezpośrednio pod zadaniem
- umożliwić korzystanie z gotowych wzorów, tablic itp.(tam gdzie jest to możliwe)
- unikać niespodziewanego odpytywania
10. zapewnić miejsce blisko nauczyciela (jeśli jest taka możliwość)
11. akceptować pismo drukowane, zwłaszcza prac obszernych (wypracowań, referatów), nie oceniać estetyki pisma
12. wspierać ucznia w rozpoznawaniu informacji ważnych i mniej ważnych
13. przekazywać krótkie i nieskomplikowane polecenia
DOSTOSOWANIA FORM I METOD Z PODZIAŁEM NA GRUPY PRZEDMIOTÓW
JĘZYK POLSKI
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- umożliwić czytanie lektur szkolnych lub innych opracowań w dłuższym czasie
- podczas pracy samodzielnej uwzględniać trudności w rozumieniu treści
- zapewnić przestrzeń do indywidualnego omówienia błędów, nie przy całej klasie
- prace oceniać zgodnie z zasadami oceniania prac na egzaminie maturalnym dla uczniów z dostosowanymi kryteriami oceny
- wydłużyć czas na prace pisemne, w razie potrzeby skracać wielkość notatek
- umożliwić odczytanie pracy wspólnie z uczniem, gdy praca jest mało czytelna
- pozwalać na wykonywanie prac na komputerze (jeśli jest to możliwe)
- rozłożyć naukę na pamięć na mniejsze fragmenty, lub wydłużenie czasu na naukę
MATEMATYKA, FIZYKA, CHEMIA
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- upewnić się czy uczeń prawidłowo zrozumiał treść zadania, w razie potrzeby udzielać dodatkowych wskazówek
- zwiększyć ilości czasu na rozwiązanie zadań w czasie sprawdzianów i w trakcie pracy indywidualnej na lekcji
- proponować zadania podobnego typu do wykonania w domu
- uwzględniać trudności związane z myleniem znaków działań, przestawianiem cyfr, zapisywaniem reakcji chemicznych itp. (zgodnie z kryteriami CKE)
- wielokrotne utrwalać materiał sprawiający trudność
- dzielić materiał na mniejsze części
- oceniać tok rozumowania, nawet gdyby ostateczny wynik zadania był błędny, co wynikać może z pomyłek rachunkowych
- oceniać pozytywnie nieszablonowe rozwiązania i nietypowy sposób dochodzenia do rozwiązania
- ćwiczyć funkcje percepcyjno–motoryczne (zadania obliczeniowe, rysowanie schematów, wyrabianie nawyku autokorekty)
- jeśli jest to możliwe, nie dyktować treści zadań, dawać zapisane zadania, w celu uniknięcia błędów
- podczas wykonywania ścisłych operacji wymagających wielokrotnych przekształceń, umożliwić ustne skomentowanie wykonywanych działań
GEOGRAFIA, BIOLOGIA, HISTORIA
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- uwzględnić trudności z zapamiętywaniem nazw, nazwisk, dat
- wspomagać w trakcie odpowiedzi ustnych, zadawać pytania pomocnicze
- zapewnić więcej czasu na przypomnienie, wydobycie z pamięci nazw, terminów, dyskretnie naprowadzać
- często powtarzać pojęcia odnoszące się do czasu (wiek, tysiąclecie, era, epoka), wykorzystując oś czasu w celu uporządkowania posiadanych informacji i skonkretyzowania pojęć abstrakcyjnych
- stosować techniki skojarzeniowe ułatwiające zapamiętywanie
- wykorzystywać aktywizujące metody nauczania, angażować jak najwięcej zmysłów (ruch, dotyk, wzrok, słuch),
- używać wielu pomocy dydaktycznych, urozmaicać proces nauczania
- stosować różne formy sprawdzania wiadomości i umiejętności tak, by ograniczyć oceniać na tylko podstawie pisemnych odpowiedzi ucznia
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- uwzględniać trudności i ograniczenia ucznia
- udzielać wsparcia i dodatkowych instrukcji
- pokazywać ćwiczeń na przykładzie
- umożliwić rezygnację z wykonania ćwiczeń sprawiających uczniowi trudność
- zapewnić czas na opanowanie danej umiejętności
- unikać krytyki i negatywnego oceniania w obecności klasy
- oceniać stosunku ucznia do przedmiotu, jego chęci, wysiłek, przygotowanie do zajęć
- włączać do rywalizacji tam, gdzie uczeń ma szansę
- dobierać formy aktywności fizycznej do indywidualnych możliwości
JĘZYKI OBCE
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- zapewniać dodatkowy czas na zastanowienie się i przypomnienie słówek, zwrotów
- dostosować tempo wypowiadanych słów i zwrotów, a nawet wypowiadać je przesadnie poprawnie – zwłaszcza w fazie wprowadzania leksyki
- opisowo objaśniać nowe słownictwa (podanie synonimu, antonimu, obrazka, tworzenia związku z nowym wyrazem)
- umożliwić korzystanie z podręcznika w trakcie odczytywania tekstu przez nauczyciela (odsłuchiwania)
- stosować schematy, graficzne wykresy, tabele, rysunki przy nauczaniu gramatyki
- podawać zależności i podobieństwa w gramatyce polskiej i j. obcego
- zachęcać do rozmów poprzez wykorzystywanie tematów interesujących dla uczniów, akcentować walor wypowiedzi ustnej
- zapewniać czas na wypowiedzi ustne i prace pisemne
- oceniać poprawność ortograficzną zgodnie z dostosowaniem kryteriów na egzaminie maturalnym , ustalonymi przez CKE
- oceniać wiedzę i wysiłek włożony w opanowanie języka
- wielokrotne powtarzać nowy materiał na zajęciach języków obcych
PRZEDMIOTY ZAWODOWE
Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych :
- upewnić się czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, w razie potrzeby udzielać dodatkowych wskazówek
- zapewniać dodatkowy czas na rozwiązanie zadań w czasie sprawdzianów i w trakcie pracy indywidualnej na lekcji
- proponować zadania podobnego typu do wykonania w domu
- uwzględniać trudności związane z myleniem znaków działań, przestawianiem cyfr, zapisywaniem reakcji chemicznych itp. (zgodnie z kryteriami CKE)
- wielokrotne utrwalać materiał sprawiający trudność
- dzielić materiał na mniejsze części
- oceniać tok rozumowania, nawet gdyby ostateczny wynik zadania był błędny, co wynikać może z pomyłek rachunkowych
- oceniać pozytywnie nieszablonowe rozwiązania i nietypowy sposób dochodzenia do rozwiązania
- uwzględniać trudności manualne w przypadku zajęć praktycznych
- włączać do pracy w grupie
- kontrolować poprawność zapisów oznaczeń technicznych
- umożliwić udzielenie odpowiedzi w formie krótkich zdań
- ćwiczyć funkcje percepcyjno–motoryczne (zadania obliczeniowe, rysowanie schematów, rysowanie oznaczeń, wyrabianie nawyku autokorekty)
- nie dyktować treści zadań, dawać zapisane zadania, w celu uniknięcia błędów.